Zmotywowany ostatnio rozwijanym wątkiem o pentatonice, który pokazał że niektórzy mają wielki problem ze zrozumieniem i nauczeniem się skali pentatonicznej, pomyślałem że może warto zrobić jakiś przejrzysty schemat, który pomoże opornym zrozumieć czym jest pentatonika, jak się ją buduje na gryfie i jak ją zagrać w różnych tonacjach.
Siadłem więc do programu graficznego i narysowałem schemat. W tym konkretnym przypadku rozpisałem pentatonikę moll, ale odnosi się to również do dur. W jaki sposób się odnosi - o tym na końcu.
Na górze jest pentatonika A-moll. Tę tonację rozpisałem na całej długości gryfu, żeby pokazać w jaki sposób superpozycje pentatoniki się zapętlają. Następne tonacje są ograniczone tylko do pięciu podstawowych superpozycji, żeby jedynie zrozumieć że bez względu na tonację ich schemat jest taki sam, zmienia się tylko jego położenie na gryfie. Dlatego w schemacie pięć superpozycji jest dokładnie jedna pod drugą, a przesunąłem jedynie diagram gryfu, żeby to podkreślić.
Wersja w pełnej rozdzielczości wyświetla się po kliknięciu na powyższą miniaturę
Jeśli chodzi o pentatonikę durową, to... guess what... składa się z dokładnie takich samych superpozycji (UWAGA! mówię tutaj o samych schematach superpozycji). Jedyna różnica jest taka, że zmienia się ich kolejność. Stosując numerację superpozycji mollowych wygląda to tak:
MOLL - 1,2,3,4,5
DUR - 2,3,4,5,1
Czyli jeśli od V progu zagramy pierwszą superpozycję, to będzie to pentatonika A-moll. Jeśli od tego samego progu zagramy drugą superpozycję, to wyjdzie nam pentatonika A-dur.
-----------------------------------------------------
A przy okazji przydatna informacja, którą być może bardziej spostrzegawczy sami zauważą. Skale muzyczne łączą się w pary "dur-moll", które są ekwiwalentami (składają się z tych samych tonów). Tak jest na przykład w przypadku A-moll i C-dur. Z pozostałymi tonacjami jest dokładnie to samo.
Jako, że temat dotyczy pentatoniki, skupmy się na samej pentatonice (choć oczywiście to łączenie się w pary dur-moll dotyczy wszystkich skal). Jeśli spojrzycie na powyższy schemat i przyjrzycie się pentatonice G-moll, to okaże się, że zawiera dokładnie te samy tony co pentatonika A#-dur*. Pentatonika B-moll* to ekwiwalent pentatoniki D-dur itd.
Oznacza to, że mając ogarniętą (na początek) pentatonikę A-moll, możemy solować przy pomocy dokładnie tych samych schematów zarówno pod podkład w A-moll, jak również pod podkład w C-dur. Tyle, że oczywiście należy akcentować na inne tony.
Mam nadzieję, że wszystko jest zrozumiałe.
*) Jako, że stosuję amerykańską nomenklaturę, użyłem określeń B-moll i A#-dur. Dla tych, którzy używają nomenklatury europejskiej, będą to odpowiednio H-moll i Ais-dur.